Chăm sóc cây trồng vụ đông xuân ở Tây Nguyên

THIÊN TAI VÀ "NHÂN TAI"

Nguyên nhân gây nên thất mùa cà phê là do sự thay đổi bất thường của thời tiết. Tháng 2/2012, khi đang hạn cao điểm bất ngờ trời lại đổ mưa khiến cho cà phê bung hoa khi chưa phân hóa hết mầm hoa, sau đó lại nắng gắt. Hậu quả là có đến 15% lượng hoa nở sớm phải bỏ. Tiếp nữa, vào tháng 7, khi cà phê cần mưa nhiều để trái lớn lại gặp hạn nên cây bị chựng lại làm giảm năng suất khoảng 15% nữa.

Bước vào vụ ĐX 2012 - 2013, việc mùa mưa chấm dứt sớm và dự báo hạn (nhất là huyện Lăk của tỉnh Đăk Lăk) khiến cho các cơ quan quản lý Nhà nước về nông nghiệp ở các địa phương phải ráo riết chỉ đạo chỉ xuống giống lúa ở những chân ruộng đảm bảo chủ động nước, phần diện tích bấp bênh được khuyến cáo chuyển sang những cây sử dụng nước ít hơn như ngô và đậu.

SX nông nghiệp và nông dân các tỉnh Tây Nguyên bị thiệt hại lớn không chỉ do thiên tai mà một phần còn bởi "nhân tai". Không kể những chuyện lớn như phá rừng, lạm dụng hóa chất trong SX, việc thời điểm thu hoạch rộ cà phê rơi vào mùa mưa không những làm khổ cực nhà vườn, tăng chi phí phơi sấy mà còn giảm năng suất. Hơn 20 năm trước, thu hoạch cà phê rộ thường rơi vào Tết Nguyên đán hàng năm nhưng nay đều diễn ra trong khoảng tháng 10 - 11.

Theo TS Lê Ngọc Báu, Viện trưởng Viện KHKT Nông lâm nghiệp Tây Nguyên, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là do tập quán hái tuốt cà phê xanh khi quả chưa chín hết. Mỗi năm chuyển dịch một ít ngày, kết quả là thu hoạch cà phê rơi vào cuối mùa mưa, sau đó vụ kế tiếp lại dễ gặp mưa bất thường vào tháng Giêng nên cà phê dễ bung hoa khi mầm hoa chưa phân hóa hết làm cho khó chăm sóc và năng suất bị giảm.

CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT

Với lúa: Cần chọn giống lúa xác nhận theo khuyến cáo của cán bộ nông nghiệp địa phương; Sử dụng phân bón tiết kiệm để giảm chi phí như sử dụng DAP 46 P+ Đầu trâu của Bình Điền (đóng bao 35 kg nhưng hiệu quả bằng bao 50 kg DAP thông thường), sử dụng phân chuyên dùng cho lúa có hoạt chất Agrotain để hạn chế thất thoát đạm.

Với cà phê: Một số vườn đã bung hoa bà con không nên tưới đuổi để duy trì số hoa này mà nên để cho số hoa bung sớm tự rụng. Cũng như nhiều cây trồng khác, cây cà phê có tính tự điều chỉnh, nếu đậu nhiều quá thì tháng 7 cũng sẽ có nhiều quả non bị rụng, nếu đậu ít mà biết chăm sóc tốt thì quả non rụng không đáng kể, năng suất vẫn không giảm.

Nên quan sát kỹ để bón phân mùa khô cho đúng. Nếu năng suất vụ vừa rồi không cao, cây còn khỏe thì không phải bón phân vào đợt tưới đầu tiên mà nên để phân bón vào đợt tưới thứ 2. Nếu năng suất vụ vừa rồi đạt cao, vườn cây có dấu hiệu xơ xác thì cần phải bón mỗi cây 100-200 gr phân mùa khô ở đợt tưới đầu tiên (đợt sau tăng lên 200-300 gr/cây).

CÁC LƯU Ý THÊM VỀ CÀ PHÊ

Về giống: Viện KHKT Nông lâm nghiệp Tây Nguyên có 9 giống cà phê đã được Bộ NN-PTNT công nhận đều là những giống ưu tú. So với những giống trước, chúng có cành nhiều hơn, thấp cây hơn, quả lớn hơn, đóng dày và cho năng suất cao hơn. Viện cung ứng giống 2 loại, loại cây gốc ghép và hạt giống. Nếu có đủ tiền thì sử dụng cây gốc ghép, nếu không thì có thể mua hạt giống về ươm bầu.

Viện cung ứng giống tại 3 địa điểm (không có đại lý): 53 Nguyễn Lương Bằng, TP Buôn Ma Thuột; Trại Thực hành Nông nghiệp đường Trường Chinh, Pleiku, Gia Lai; Trung tâm Nông nghiệp đường Quang Trung, TP Bảo Lộc, Lâm Đồng.

Độ cao bấm ngọn; các giống mới này có nhiều cành hơn so với các giống trước đây nên cần phải bấm ngọn thấp hơn, chỉ nên ở độ cao 1,2 m (trước đây 1,4 m). Cách bấm là đợi cho cây cao 1,3 m thì bấm ngọn 10 cm để còn 1,2 m. Không cần chọn lựa thời tiết lúc bấm mà chỉ cần căn cứ vào độ cao.

Với các vườn tái canh: Tốt nhất là không nên trồng lại ngay mà nên trồng 2,3 vụ lúa hoặc bắp, hoặc khoai, hoặc đậu sau khi đã phá bỏ, móc gốc rễ vườn cà phê già cỗi.

Hạn hán sẽ là điều kiện thuận lợi cho rệp sáp bộc phát. Cần cảnh giác với loại dịch hại này vì rất khó trị, sẽ tốt hơn, dễ hơn nếu phát hiện sớm khi còn giai đoạn trứng. Khi sử dụng thuốc BVTV nên phun nhiều nước bằng vòi phun áp lực cao trước thì hiệu quả sẽ cao hơn.

                                                                                                                                      (Nguồn Báo NNVN)