Nghịch lý giá gạo: Xuất khẩu 'bèo', nội địa cao
Cập nhật lúc: 04/09/2012
186
Vào thời điểm tháng Tám năm ngoái, khi giá lúa thường tại khu vực
ĐBSCL ở mức kỷ lục, 6.700 - 6.900đ/kg (lúa khô), gạo nguyên liệu loại 1
(5% tấm) giá khoảng 9.200đ/kg, và giá gạo thành phẩm ở mức 11.000đ/kg.
Giá gạo bán lẻ tại thị trường TP.HCM cũng tăng vọt, từ 1.000 -
2.000đ/kg, khiến gạo tẻ thường tại các chợ dao động từ 13.500 -
14.000đ/kg. Đó cũng là thời điểm chương trình bình ổn giá của UBND
TP.HCM nhắm đến việc ổn định giá gạo.
Tuy nhiên, từ đầu năm đến nay, giá lúa gạo tại ĐBSCL liên tục giảm. Hiện
giá lúa trung bình khoảng 5.000đ/kg, được xem là mức thấp nhất trong
vòng một năm qua. Cách đây vài tháng, giá lúa cũng chỉ duy trì ở mức
5.300 - 5.400đ/kg, gạo nguyên liệu loại 1 chỉ từ 7.000 - 7.200đ/kg. Tính
ra giá gạo thành phẩm để xuất khẩu (bao gồm phí xay xát, đóng gói…) ở
mức 8.500đ/kg, thấp hơn giá gạo lúc tăng cao khoảng 2.500đ/kg.
Trong lúc nhiều nhà xuất khẩu phản ánh tình trạng xuất khẩu gạo gặp khó
khăn, muốn xuất được gạo, các doanh nghiệp (DN) phải giảm giá chào mời
đối tác. Giá xuất khẩu hiện đang thấp ở mức báo động, chỉ khoảng hơn 400
USD/tấn. Những hợp đồng chưa giao hàng, giá còn thấp hơn, khoảng 380 -
400 USD/tấn. Tình hình xuất khẩu gạo được dự báo sẽ còn khó khăn đến hết
năm 2013.
Với giá xuất khẩu như hiện nay, theo tính toán của GS-TS Bùi Chí Bửu,
Viện trưởng Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam, trung bình giá
gạo xuất khẩu chỉ bằng khoảng một nửa giá gạo bán ở thị trường trong
nước. “Với mức giá xuất khẩu như hiện nay, thực sự DN không thể có lãi.
Điều này cũng đồng nghĩa với việc nông dân cũng không thu lợi bao
nhiêu”, ông Bửu nhận xét.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), tính đến thời điểm này, sản
lượng xuất khẩu tăng 14% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, với tình hình giá
xuất khẩu như hiện nay, càng xuất khẩu, DN càng lỗ, hệ lụy là nông dân
càng bị ép giá.
Dù vậy, giá gạo trong nước vẫn ở mức cao ngất ngưởng. Ghi nhận tại một
số chợ trên địa bàn TP.HCM như Bà Chiểu (Q.Bình Thạnh), Tân Định (Q.1)…
cho thấy, gạo tẻ thường thấp nhất cũng 14.000đ/kg, các loại gạo được
đánh giá là “ăn được” vẫn ở mức cao. Chẳng hạn gạo Một bụi 16.000đ/kg,
Tài nguyên 19.000đ/kg, Nàng thơm Chợ Đào 22.000đ/kg… Mức giá này được
giữ vững từ mấy tháng qua.
Không những vậy, theo phản ánh của nhiều người nội trợ, chất lượng gạo
lại không ổn định, phụ thuộc vào chiêu pha trộn của các đại lý. “Riêng
mặt hàng gạo Đài Loan cũng có tới hai-ba loại, loại thường, loại ngon,
loại đặc biệt… chênh nhau 2.000 - 3.000đ/kg, nhưng thực ra tỷ lệ gạo
ngon nhiều hay ít thôi”, bà Đào Thị Sinh (huyện Bình Chánh), người từng
gia công chế biến gạo xuất khẩu cho biết.
Theo bà Sinh, những loại gạo được xem là gạo Mỹ, Đài Loan... thực ra là
chiêu trò của các đại lý, trộn mấy loại gạo với nhau để nâng giá bán cho
dễ. Theo các DN, những loại gạo này chỉ được nhập khẩu một lượng không
đáng kể, phục vụ một số nhà hàng, khách sạn lớn, chứ không bán ra thị
trường.
Chúng tôi không thể liên lạc được với những DN như Công ty TNHH một
thành viên Lương thực TP.HCM (Foodcosa), Công ty CP đầu tư Vinh Phát, DN
đứng thứ hai trong lĩnh vực gạo ở TP.HCM. Hầu hết các chủ DN đều hẹn
gọi lại vì đang... bận tiếp khách hoặc đang họp. Ông Phạm Văn Bảy, Phó
Chủ tịch VFA cho rằng, giá thị trường sao thì bán vậy, chứ biết làm sao.
Ngoài ra, ông Bảy cho biết, những loại gạo như Tài nguyên, Nàng thơm Chợ
Đào… không xuất khẩu và là đặc sản nên giá cao. Tuy nhiên, GS-TS Bùi
Chí Bửu cho rằng, người tiêu dùng trong nước đang phải ăn gạo giá cao là
do thị trường có quá nhiều tầng nấc phân phối trung gian.
Mặc dù gạo được bán giá cao, song người nông dân vẫn lỗ. "Người sản xuất
gặp khó khăn, người tiêu dùng cũng thiệt thòi vì mua hàng không đúng
giá. Giá gạo trong nước hiện chỉ nên ở khoảng 10.000đ/kg là hợp lý”, ông
Bửu nói.
(Theo Phụ nữ Online)