Ồ ạt trồng sắn - Nảy sinh nhiều hệ lụy

Theo thống kê chưa đầy đủ của Sở NNPTNT Đăk Lăk, diện tích sắn toàn tỉnh hiện là trên 35.000ha, tăng 30% so với năm 2010. Theo các nhà chuyên môn, vẫn còn khá nhiều diện tích sắn đang trồng tại các khu vực đất mới khai hoang, lấn chiếm, nhất là ở vùng sâu, vùng rừng núi...

Người dân phá rừng ở xã Cư Drăm, huyện Krông Bông để trồng sắn.

Đua nhau trồng sắn

Do sắn dễ trồng, mỗi ha sắn cao sản đầu tư khoảng 10-15 triệu đồng, năng suất đạt từ 30-40 tấn/ha; giá bán hiện nay 4,5-5 triệu đồng/tấn sắn khô, có thể lãi từ 30-40 triệu đồng/ha... nên nhà nhà đua nhau trồng. Cách đây chưa đầy 3 năm, người dân huyện Ea Súp vẫn còn khá lạnh nhạt với cây sắn, nhưng giờ đây, có gia đình trồng tới 40-60ha sắn, đầu tư hàng tỷ đồng tiền giống mà vẫn chưa muốn dừng lại.

Năm 2010, huyện Ea Súp chỉ có hơn 1.500ha trồng sắn, đến nay, con số này là trên 4.000ha. Anh Y Khan Mlô ở thôn 5, xã Cư Kbang bộc bạch: “Năm ngoái, gia đình tôi trồng 4ha sắn, thu lãi 112 triệu đồng. Năm nay diện tích tăng lên 12ha. Hầu như nhà nào trong thôn cũng có ít nhất vài ha sắn. Có nhà còn thuê đất nông nghiệp của người dân các huyện lân cận như Buôn Đôn, Ea H'leo với giá 5-10 triệu đồng/ha/năm để trồng sắn”. Y Khan Mlô đang dự tính sẽ thuê thêm đất để trồng.

Cũng như nhiều hộ, năm nay, gia đình bà Lê Thị Mắn, ở thôn 1, xã Ea Sol, huyện Ea Kar mở rộng diện tích sắn lên 7ha. Bà cho hay, mùa sắn năm nay, bà vay tiền để thuê 70 công trồng sắn, tính ra đầu tư vào sắn ngót nghét 120 triệu đồng. Bà hy vọng, năm nay sắn được mùa, bà sẽ trả hết nợ và có thể bỏ túi trên 100 triệu đồng.

Khó tránh những hệ lụy

Ông Nguyễn Văn Sinh - Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh lo ngại: Với việc ồ ạt trồng sắn như hiện nay, chắc chắn sẽ nảy sinh nhiều hệ lụy. Hàng năm, Sở NNPTNT tỉnh đều gửi công văn cho các địa phương định hướng xây dựng kế hoạch trồng sắn cho phù hợp với quy hoạch dài hạn và canh tác sắn theo hướng bền vững. Tuy nhiên, diện tích sắn tăng nhanh như hiện nay thì việc sắn mất giá là điều khó tránh khỏi.

Hầu như nhà nào trong thôn cũng có ít nhất vài ha sắn. Có nhà còn thuê đất nông nghiệp của người dân các huyện lân cận như Buôn Đôn, Ea H'leo với giá 5-10 triệu đồng/ha/năm để trồng sắn.
Anh YKhan Mlô

Bên cạnh đó, từ khi giá sắn lên cao, giá thuê đất sản xuất nông nghiệp cũng tăng theo. Hiện giá thuê đất trồng sắn tăng gấp 5-7 lần so với cách đây vài năm... Tình trạng người dân tranh giành đất đai cũng xảy ra thường xuyên hơn, làm ảnh hưởng đến trật tự an ninh xã hội.

Việc phá rừng trồng sắn đã làm gia tăng tình trạng hạn hán, các mạch nước ngầm giảm sút, mỗi khi mưa lũ, mức độ thiệt hại sẽ khôn lường. Về lâu dài, đất trồng sắn sẽ bị khô cứng, năng suất sắn sẽ giảm 20- 30% mỗi năm. Nếu chuyển đổi trồng các cây khác rất khó phát triển như trước... Sở NNPTNT và các ban, ngành trong tỉnh đã có nhiều biện pháp tuyên truyền, hướng dẫn bà con không trồng sắn ồ ạt, nhưng xem ra không hiệu quả.