Phá thế độc quyền vùng nguyên liệu cà phê

Cập nhật lúc: 19/10/2011 270

Hãng thông tấn Reuters dự tính, niên vụ 2011 - 2012, cà phê Việt Nam sẽ có một vụ thu hoạch lớn nhất từ trước đến nay, với sản lượng ước đạt 21 triệu bao (60kg/bao), tăng mạnh so với 18,5 triệu bao niên vụ 2010-2011 và cao hơn mức kỷ lục 19,3 triệu bao trong niên vụ 2006-2007. Thế nhưng thời gian qua, các doanh nghiệp (DN) có vốn đầu tư nước ngoài đã thống lĩnh thị trường nguyên liệu cà phê xuất khẩu tại Việt Nam. Không chỉ nâng giá thu mua, các DN này còn đầu tư trực tiếp cho nông dân nhằm phát triển nguồn nguyên liệu lâu dài. Ngoài Công ty Chế biến Cà phê Man - Buôn Ma Thuột (Dakman) độc chiếm hàng ngàn héc - ta cà phê, Nestlé cũng đã triển khai các dự án tương tự ở Đắc Lắc và Lâm Đồng.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc CTCP Xuất nhập khẩu Intimex (TP.HCM) cho biết, một nửa sản lượng cà phê của Việt Nam đã rơi vào tay doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Điều này cho thấy, tốc độ phát triển, khả năng thôn tính vùng nguyên liệu của các doanh nghiệp này trong lĩnh vực xuất khẩu cà phê là rất mạnh. Riêng tại tỉnh Đắc Lắc, trong niên vụ 2010 - 2011, các DN này đã thu mua khoảng 200.000 tấn cà phê, chiếm 50% tổng sản lượng cà phê của cả tỉnh.
Đây là xu hướng không thể ngăn cản, do đó, muốn giành giật thị trường, ngành cà phê cần tập trung khắc phục điểm yếu về vốn, phương thức thu mua tạm trữ cà phê và phát triển vùng nguyên liệu. Trong đó, quan trọng nhất vẫn là giải quyết bài toán nguồn nguyên liệu theo hướng phát triển bền vững với việc quy hoạch cụ thể từng vùng và sớm có chương trình tái canh nhằm giữ đều sản lượng. Điều lo ngại hiện nay là, tỷ lệ cây cà phê có độ tuổi cao chiếm gần 30% tổng lượng cây cà phê hiện có. Trong khi đó, do thời gian tái canh mất khoảng 5 năm, nên người nông dân sẽ không mấy mặn mà với mô hình tái canh. Chính vì vậy, rất cần các chính sách hỗ trợ nhân giống và kiểm soát chặt việc sản xuất - kinh doanh giống cà phê tại địa phương.
Vừa qua, Dự án Sản xuất giống cà phê, ca cao giai đoạn 2011-2015 của Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp Tây Nguyên với tổng vốn đầu tư 66,2 tỷ đồng đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phê duyệt. Theo đó, mỗi năm, các hoạt động từ dự án sẽ cung cấp 20 tấn hạt lai đa dòng cà phê vối, 3 tấn hạt giống cà phê chè chất lượng cao, đồng thời cung ứng 2 triệu chồi ghép phục vụ nhu cầu tái canh và trồng mới mỗi năm 20.000-22.000 ha cà phê. Đây là yếu tố tích cực góp phần hỗ trợ doanh nghiệp trong nước xây dựng vùng nguyên liệu cà phê.
Về phía DN, là đơn vị duy nhất trong ngành cà phê Việt Nam được giới thu mua cà phê sàn giao dịch Liffe (London) chú ý, Tập đoàn Thái Hòa đã thực hiện thành công mô hình phát triển cà phê bền vững tại Lạc Sơn (Hòa Bình) với dự án trồng mới 850 ha cà phê cùng với khu du lịch sinh thái. Mô hình đã tạo ra nhiều lợi ích cho người dân, góp phần đảm bảo một hệ sinh thái bền vững cho nhiều thế hệ sau.
Ông Ngô Thanh Hùng, Giám đốc CTCP Cà phê Thái Hoà Hoà Bình, nhận định, muốn nhân rộng mô hình này, phải làm cho người nông dân có thể hình dung ra cách làm, cũng như nhận thấy giá trị kinh tế rõ rệt mà cây cà phê mang lại. Ngoài ra, cần đan xen canh tác các loại cây trồng, như lạc, đỗ tương và nuôi các loại gia súc, gia cầm như lợn, gà, ong… trong vườn cà phê để làm đa dạng và cân bằng sinh thái. Việc này vừa làm phong phú sản phẩm nông nghiệp, vừa tận dụng được tối đa giá trị của đất.
Không chỉ dừng ở đó, từ năm 2011, Thái Hòa tiếp tục mô hình hợp tác PPP đầu tiên trong ngành cà phê Việt Nam với mục đích phát triển hợp tác xã cà phê kiểu mới, tổ chức chuỗi ngành hàng phân phối trong sự kết nối 4 tỉnh (Lâm Đồng, Quảng Trị, Sơn La và Điện Biên), đồng thời nâng năng suất từ 2 tấn/ha lên 2,5 - 3 tấn/ha. Mô hình này kéo dài trong 5 năm và Thái Hòa sẽ đầu tư khoảng 400 tỷ đồng để thực hiện bảo hiểm nông nghiệp mặt hàng cà phê cho nông dân... trong đó, cam kết người trồng cà phê luôn có lãi từ 35%/năm trở lên, ông Lê Quang Đạo, Phó tổng giám đốc Công ty Thái Hòa Lâm Đồng, khẳng định.
(Theo báo Đầu tư)

Phá thế độc quyền vùng nguyên liệu cà phê

Các tin khác