Phát triển làng nghề: Người dân “lực bất tòng tâm”

Cập nhật lúc: 09/05/2012 195

Sự phát triển làng nghề và các làng nghề truyền thống ở Khánh Hòa trong thời gian qua đã góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu nông thôn. Tuy nhiên, theo thời gian và những biến động của nền kinh tế, một số làng nghề và nghề thủ công truyền thống đang đứng trước nguy cơ bị mai một…
Làng nghề… vẫn còn nhiều trăn trở
Các làng nghề đứng vững và phát triển do đã từng bước hiện đại hóa công nghệ truyền thống, nắm bắt được nhu cầu của thị trường, tìm được đầu ra cho sản phẩm. Nhờ đó, đời sống của người lao động tại các làng nghề này ổn định, thu nhập từ làng nghề cao hơn từ 4- 5 lần so với làm nông nghiệp.
Tuy nhiên, hiện nay các làng nghề nói chung, làng nghề truyền thống của tỉnh Khánh Hòa nói riêng đang đứng trước nhiều khó khăn. Làng nghề dệt chiếu Thủy Tú (xã Vĩnh Thái, Tp.Nha Trang) thời gian này khá im ắng. Chị Huỳnh Thị Cao Thùy, chủ một cơ sở dệt chiếu, cho hay: “Trước đây, cả làng chúng tôi nhà nào cũng làm chiếu cói, nhưng giờ đây chỉ còn không đầy 20 hộ đang theo nghề. Một phần do nghề làm cói nhọc nhằn, lợi nhuận thấp, phàn do chính quyền có quy hoạch mở rộng khu dân cư phía Tây thành phố Nha Trang nên ruộng cói bị thu hẹp nhiều, nguyên liệu để sản xuất đang bị thiếu hụt trầm trọng làm làng nghề đã khó nay lại càng khó hơn”.
Ông Trần Lau, nghệ nhân lớn tuổi nhất làng nghề đúc đồng Phú Lộc Tây (huyện Diên Khánh) cũng bộc bạch: “Gia đình tôi đã có 3 đời làm nghề đúc đồng. Trải qua bao khó khăn nhưng nghề đúc đồng vẫn được các thành viên trong gia đình duy trì, quyết tâm gìn giữ. Khó khăn lớn nhất của làng nghề chúng tôi hiện nay là vốn và đầu ra cho sản phẩm. Mặc dù Chính phủ đã hạ lãi suất cho vay nhưng có 90% các hộ sản xuất trong làng không đủ điều kiện vay vốn…”
Bao bì sản phẩm không bắt mắt, sản phẩm không tiếp cận được với thị trường, ô nhiễm môi trường, nguyên liệu sản xuất không ổn định, nhân lực ngày càng thiếu, mặt bằng sản xuất ngày càng thu hẹp, thiếu thông tin về thị trường tiêu thụ, thiếu vốn và kỹ thuật,... là những tồn tại phổ biến của các làng nghề.
Để làng nghề hồi sinh?
Năm 2011, Bộ NN&PTNT đã có Quyết định số 2636/QĐ-BNN ngày 23/9/2011 về việc phê duyệt Chương trình Bảo tồn và Phát triển làng nghề, với mục tiêu phấn đấu đến năm 2020 đạt tỷ lệ 80% lao động nông thôn được đào tạo nghề; tỷ lệ xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ hàng năm tăng 17-20%, đạt trị giá kim ngạch xuất khẩu 2- 2,5 tỷ USD. Trước đó, để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào làng nghề truyền thống, Chính phủ cũng đã có Nghị định số 61/2010/NĐ-CP ngày 4/6/2010 về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.
Nhìn chung, các chính sách của Nhà nước đối với lĩnh vực ngành nghề nông thôn, làng nghề đã ban hành đồng bộ nhưng việc triển khai thực hiện ở một số địa phương còn gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực lớn từ phía chính quyền và các ban ngành hữu quan sở tại.
Để các làng nghề có thể bảo tồn và phát triển, trước hết chính quyền địa phương cần đặt quy hoạch phát triển các làng nghề gắn với quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội của vùng, huyện, tỉnh và ngành. Hhướng tiến tới trong quá trình phát triển làng nghề là phải tách khu vực sản xuất khỏi khu vực nhà ở và phải đảm bảo kết cấu hạ tầng, đảm bảo nhà xưởng cho sản xuất- kinh doanh và bảo vệ môi trường. Bên cạnh đó, chính quyền cũng phải đảm bảo quy hoạch đất dành cho phát triển vùng nguyên liệu, đảm bảo ổn định nguồn nguyên liệu đầu vào cho người dân làng nghề.
Thứ đến, cần phát triển thị trường cho các làng nghề. Thông qua các hình thức như gia công đặt hàng và hợp tác sản xuất giữa các doanh nghiệp ở thành thị với các cơ sở sản xuất kinh doanh ở nông thôn để tạo thị trường lớn và ổn định cho các làng nghề.
Đồng thời, chính quyền địa phương và các ngành liên quan cần có cơ chế đảm bảo và hỗ trợ vốn cho đổi mới công nghệ ở các làng nghề; tư vấn, đào tạo và áp dụng mô hình chuyển giao công nghệ cho các làng nghề.
Ông Lê Ngọc- Phó giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Khánh Hòa- cho biết: Từ nguồn kinh phí khuyến công năm 2011, Khánh Hòa đã hỗ trợ hơn 520 triệu đồng xây dựng mô hình trình diễn kỹ thuật, chuyển giao công nghệ và tiến bộ khoa học kỹ thuậtcho các cơ sở công nghiệp nông thôn. Năm 2012, Trung tâm sẽ tăng quỹ khuyến công và hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ thiết thực cho các cơ sở sản xuất kinh doanh trong việc xây dựng và quảng bá thương hiệu sản phẩm làng nghề.
Ngoài sự hỗ trợ của chính quyền và các ban ngành chức năng, bản thân các cơ sở sản xuất ở làng nghề cũng phải biết liên kết lại với nhau để thành những cơ sở, những doanh nghiệp mạnh ở ngay trong làng. Khi làm được điều này, làng nghề sẽ có lực để tìm hiểu và theo sát nhu cầu của thị trường, đồng nghĩa với việc có cơ hội bảo tồn và phát triển bền vững.
(Nguồn Công Thương)

Phát triển làng nghề: Người dân “lực bất tòng tâm”

Các tin khác