Xen canh rau màu trên đất lúa

Luân canh hợp lý

Ông Huỳnh Hiệp Thành, GĐ Trung tâm KN-KN An Giang cho biết, An Giang một trong những tỉnh ở ĐBSCL phát triển cây màu xen canh với cây lúa rất mạnh, nhiều mô hình đã khẳng định được tính hiệu quả cao như mô hình 2 lúa + 1 màu, 1 lúa + 2 màu hoặc 2 lúa + 1 vụ nuôi thủy sản…

Các địa phương có phong trào này phát triển mạnh là TP Long Xuyên, huyện Châu Phú, An Phú, Chợ Mới, Thoại Sơn và TX Tân Châu. Thay vì trồng lúa vụ 3, nhiều nông dân ở huyện Chợ Mới, Thoại Sơn đã mạnh dạn chuyển sang trồng màu. Ở đây hoàn toàn không sợ bị ảnh hưởng của lũ do có hệ thống đê bao chắc chắn.

Những mô hình này làm bằng cách là sau khi thu hoạch xong lúa HT, tiến hành trồng rau màu thay thế lúa vụ 3. Họ chọn những loại cây ngắn ngày (dài nhất là 70 ngày) để có thể chủ động trong việc xả lũ. Có thể trồng các loại rau màu có hiệu quả kinh tế cao hoặc trồng cây họ đậu vừa cho thu nhập cao vừa cải tạo đất.

Theo ông Thành, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng trong tỉnh có khác trước kia, nông dân chủ yếu trồng màu trên nền đất ruộng vụ xuân hè. Sau khi làm xong vụ lúa ĐX, họ bắt tay vào xuống giống vụ màu luôn, trồng các loại cây như bắp, nậu nành, dưa hấu, đậu phộng, đậu nành và mè.

Trồng rau màu cho thu nhập cao hơn nhiều so với trồng lúa

Đặc biệt tỉnh An Giang đang chú trọng vào phát triển cây mè, với diện tích ban đầu khoảng 100 ha, dự kiến sẽ tăng lên vài trăm ha trong những năm tới. So với một số cây khác, trồng mè nhẹ công chăm sóc, ít vốn đầu tư, bán được giá cao và có đầu ra ổn định. Những năm qua, cây mè luôn có lợi nhuận cao gấp 2-3 lần so với trồng lúa mà lại ít rủi ro hơn.

Riêng huyện Chợ Mới có hơn 35 tiểu vùng lớn nhỏ chuyên canh màu và gần 80 tiểu vùng đê bao, huyện đang chủ trương từng bước giảm lúa, tăng màu. Ước tính trồng rau màu có thể thu được 336 triệu đ/ha/năm, vòng quay khai thác đất lên đến 6-7 vụ/năm, trong khi trồng lúa 3 vụ chỉ thu được từ 40-60 triệu đ/ha/năm.

Đến nay toàn huyện Chợ Mới có diện tích trồng trên 25.000 ha rau màu. Có thể nói, rau màu là phương tiện đẩy Chợ Mới vượt qua ngưỡng 70 triệu/ha, trở thành huyện trọng điểm rau màu lớn nhất của tỉnh, đồng thời có thị trường ổn định, ngoài cung cấp cho thị trường nội địa còn XK sang Campuchia từ 10-15 tấn rau quả các loại/ngày.

Do hiệu quả kinh tế cao hơn hẳn nên diện tích rau màu của tỉnh An Giang liên tục tăng, năm nay đạt trên 54.000 ha. Mô hình canh tác luân canh 2 lúa 1 màu là bước đi đúng hướng, đang được nhiều nông dân lựa chọn, góp phần xóa đói giảm nghèo, giải quyết việc làm cho lao động nhàn rỗi ở địa phương.

Đồng thời giúp tăng hệ số sử dụng đất, cải tạo đất, giảm chi phí đầu tư, phá thế độc canh cây lúa, đa dạng hóa hàng nông sản, bảo vệ môi trường, SX ngày càng bền vững. Việc luân canh hợp lý trên đất lúa có thể coi là một phương pháp canh tác phù hợp với tình hình hiện nay nên rất cần được phát huy. Luân canh hợp lý sẽ khắc phục được bất lợi về thời tiết, khí hậu, bảo toàn được diện tích trồng lúa, góp phần làm cho đất màu mỡ thêm.

Lợi nhuận gấp 3 lần

Bà Nguyễn Thị Hồng Điểu, GĐ Trung tâm KN-KN TP Cần Thơ cho biết, theo quy hoạch phát triển vành đai thực phẩm cho TP Cần Thơ, phấn đấu đến năm 2015, diện tích canh tác rau màu đạt 7.500 ha, sản lượng đạt 95.000 tấn và đến năm 2020 là 9.500 ha với sản lượng 133.000 tấn. Trong đó, phấn đấu đến năm 2015 có 50% diện tích SX rau đạt tiêu chuẩn an toàn và đến năm 2020 là 100%.

Thời gian qua, diện tích trồng rau màu của TP tăng đáng kể, là cơ sở để xây dựng những vùng trồng rau an toàn theo hướng tập trung và chuyên canh. Để giúp nông dân trồng rau màu có thu nhập ổn định, bên cạnh việc quy hoạch vùng SX, Chi cục BVTV TP, các nhà khoa học thuộc các viện, trường sẽ tiếp tục hướng dẫn nông dân kỹ thuật canh tác để sản phẩm làm ra đạt tiêu chuẩn rau an toàn.

Trong tương lai, nếu rau màu do nông dân SX đáp ứng được những yêu cầu chặt chẽ cả về quy mô lẫn chất lượng và truy nguyên được nguồn gốc thì tin chắc DN sẽ sẵn sàng bắt tay cùng nông dân, đảm bảo ổn định đầu ra cho sản phẩm rau màu.

Phong trào trồng rau màu cũng được nông dân Cà Mau phát triển khá mạnh. Ông Trần Văn Tranh, PGĐ Sở NN-PTNT Cà Mau cho biết, từ đầu năm đến nay toàn tỉnh đã xuống giống được 2.788 ha các loại, chủ yếu là trồng rau ăn lá và ăn trái. Trong đó, nhiều mô hình cho hiệu quả kinh tế rất cao như dưa hấu vụ nghịch, cà chua, cà tím... So với làm lúa thì các mô hình này mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn rất nhiều. Hiện địa phương cũng đang khuyến khích nông dân mở rộng diện tích trồng rau màu ở những vùng chủ động được nước ngọt.

Tại Kiên Giang, phong trào trồng rau màu trên nền đất lúa cũng đang phát triển, đặc biệt là ở huyện Giồng Riềng. Lợi thế của nông dân ở đây là có DN bao tiêu đầu ra cho sản phẩm, từng bước hình thành liên minh SX, cung ứng rau sạch cho thị trường. Ông Nguyễn Minh Triết, TGĐ Cty CP Nông trại sinh thái (Ecofarm) cho biết, từ nhiều năm qua, Cty đã bao tiêu sản phẩm rau màu cho nông dân Giồng Riềng với diện tích khoảng 20 ha. Riêng năm nay, Cty đã ký kết thành lập liên minh SX rau an toàn với 120 hộ nông dân, trên diện tích 70 ha.

Theo những nông dân tham gia, trồng rau màu đòi hỏi kỹ thuật cao hơn trồng lúa, công chăm sóc cũng vất vả hơn nhưng bù lại thời gian canh tác ngắn mà lợi nhuận lại cao gấp 2-3 lần so với lúa. Từ đó, nhiều nông dân đã mạnh dạn chuyển sang trồng rau màu.

                                                                                                                                            (Nguồn Báo Nông nghiệp)